نقش پدر در مراقبت از کودک

مقدمه:

پدر بودن نيز همچون مادر بودن، پديده اي دلپذير و تجربه اي بي همتا در زندگي است. در واقع مي توان گفت که داشتن نوزادي از گوشت و خون خود در آغوش، در زمره گواراترين و بي نظيرترين احساسات انساني است. اگرچه طبيعت ابزار لازم و اصلي مراقبت از کودکان را در اختيار جنس ماده قرار داده، اما در جوامع انساني، پدران نيز به واسطه تغيير نقش ها و همچنين وجود مناسبات و عواطفي عميق تر نسبت به جوامع جانوري، به نوبه خود مسئول تربيت و مراقبت از کودکان هستند و در اين راه، از لذايذ آن نيز بهره مند مي گردند. البته مسئوليت پدران از منظري ديگر که همانا حمايت از همسرانشان در اجراي صحيح مراقبت از کودکان است نيز قابل بررسي مي باشد. محدوده زماني اين وظيفه، از هنگام اطلاع از در راه بودن نوزادي جديد تا پايان عمر گسترده است. در اين راستا، بر آن شده ايم که از اين شماره، سلسله مطالبي پيرامون نقش پدران در مراقبت از کودکان، شامل مباحثي هم چون برنامه ريزي براي بچه دار شدن، حمايت از همسر، تولد نوزاد، تغذيه، حمام نمودن، اعتماد سازي، بازي و اختصاص زمان را به آگاهي خوانندگان گرامي برسانيم. مطالعه اين مطالب را به پدران و همچنين مادران سفارش مي کنيم.

پس قرار است پدر شويد؛

هيچ چيز گواراتر از لحظه اي نيست که در مي يابيد قرار است پدر شويد، به ويژه براي نخستين بار. اين يکي از نقاط عطف زندگي است که شما احساس مي کنيد ديگر بزرگ شده ايد. در واقع شما گام بزرگي از فرزند کسي بودن به سمت پدر کسي بودن برداشته ايد!

دورنماي پدر بودن

اگر شما و همسرتان در آرزوي داشتن فرزندي بوده ايد، خبر در راه بودن او حقيقتا لحظه اي بزرگ و به ياد ماندني برايتان خواهد بود. البته اگر بارداري همسرتان ناخواسته باشد، ممکن است اين خبر غافلگير کننده و يا حتي نگران کننده باشد. با اين حال به خاطر داشته باشيد که اغلب، مشکلات پيش بيني نشده اند که آموزه هاي فراواني را در زندگي براي ما به همراه دارند.
اگر تاکنون تصور مي کرديد که بايد با کار يا ورزش اوقات خود را بگذرانيد و از اين راه ها به شادي برسيد، خبر در راه بودن يک نوزاد مي تواند نقطه آغازي براي تحول فکري شما باشد.

قانون طبيعت

بديهي است که شما اضطراب خواهيد داشت، خصوصا اگر در انتظار نخستين فرزند خود باشيد. ممکن است شما نسبت به تغييرات برگشت ناپذيري که در زندگيتان رخ خواهد داد، نگران باشيد و يا دلتان براي چيزهايي که از دست خواهيد داد، تنگ شود. برخي مردان ممکن است احساس کنند که نه ماه ديگر آزادي خود را از دست خواهند داد و فرد ديگري روابط آنان با همسرشان را مختل خواهد نمود. يا اينکه ممکن است نسبت به وظايف سنگين تري که جهت تأمين مخارج زندگي بر دوششان قرار خواهد گرفت، نگران باشند، تمامي اينها نگراني هايي قابل درک هستند، اما حياتي ترين نکته در اين مرحله آن است که بر جنبه هاي مثبت قضيه تمرکز شود.
قبل از هر چيز، سعي کنيد آرام و خونسرد باشيد. دلايل فراواني وجود دارند که چرا طبيعت به ما نه ماه فرصت مي دهد تا خود را آماده ورود نوزاد نماييم. يکي از آن دلايل که بيشتر به پدران مربوط مي شود آن است که طي اين مدت، فرصت کافي جهت برنامه ريزي در خصوص تغييراتي که در راهند، داشته باشند. با گذشت زمان، آنچه که در آغاز بسيار دشوار مي نمود، به پديده اي قابل مديريت کردن تبديل مي شود.

نکات ويژه

بروز حس حسادت در مرداني که قرار است پدر شوند، خصوصا براي اولين بار، غير معمول نيست. ايشان ممکن است مثلا زماني که همسرشان با خانم هاي ديگر در خصوص بارداري خود گفتگو مي کند، احساس کنند که کنار گذاشته شده اند. يا ممکن است حس کنند که همسرشان به خاطر کودکي که در بطن دارد، از او غافل شده است. اين احساسات غيرطبيعي نيستند، اما مردان در چنين مواردي بايد سعي کنند معقول باشند و به جاي جبهه گيري، به گفتگو، ابراز علاقه و تشويق همسرشان بپردازند تا از بروز مسائل جدي در زندگيشان جلوگيري کرده باشند.

برقراري پيوند

همسر شما در زمان بارداري، کودکي را در بطن خود دارد و به لحاظ جسمي و رواني، کاملا درگير اين امر خواهد بود، لذا بديهي است که نگراني هاي او دستخوش تغييراتي مي شود و تمرکز او عمدتا معطوف کودکي خواهد بود که در راه است. در اين مرحله، پيوند او با کودک بسيار عميق تر از حسي است که شما نسبت به اين امر داريد. در حالي که شما هيچ تغييري را به لحاظ جسمي تجربه نمي کنيد، همسرتان رشد و تکامل کودک را لحظه به لحظه حس مي کند. يافته هاي تحقيقات علمي نشان مي دهند که وضعيت هورموني مردان در زمان انتظار ورود کودک دچار تغييراتي جزئي مي گردد، اما اينها در مقايسه با تغييراتي که زنان در زمان بارداري تجربه مي کنند، بسيار ناچيز هستند. در دوران بارداري، شما صرفا نظاره گر تغييرات جسمي همسرتان و رشد کودک در بطن او هستيد. بر اين اساس، برقراري ارتباط و پيوند عاطفي با کودک پيش از تولد، براي بيشتر پدران بسيار دشوار است، اما با تعقل و تمرکز مي توان به آن دست يافت.

ارتباط با کودک متولد نشده

اوقاتي را به گفتگو با همسرتان در خصوص کودک به دنيا نيامده اختصاص دهيد. سعي کنيد در خصوص شخصيت او گمانه زني کنيد؛ مثلا اگر حرکات زيادي دارد، تصور کنيد که او در آينده يک قهرمان ورزشي خواهد شد! يا اگر روزها آرام است و شب ها به جنب وجوش مي افتد، خود را براي بي خوابي آماده سازيد! براي کودکتان نام مستعار انتخاب کنيد و فهرستي از نام هايي که احتمالا در آينده بر او خواهيد نهاد، تهيه نماييد. کودکتان را از روي شکم مادر نوازش کنيد. اين کار براي کودکان بسيار مفيد است زيرا مي فهمند که در بيرون، کسي آماده خوشامدگويي به آنان است. به نظر مي رسد که کودکان بعد از هفته پانزدهم بارداري، قادر به شنيدن صداهاي خارج از رحم هستند.

آماده باشيد

در گذشته، تنها مادران جهت مراقبت هاي دوران بارداري به پزشکان و ماماها مراجعه مي کردند، اما اکنون توصيه مي شود که پدران نيز در اين جلسات حضور داشته باشند. امروزه، بسياري از پدران نيز در لحظه به يادماندني مشاهده اولين حرکات کودک از طريق سونوگرافي حضور دارند و خاطره دلنشين آن را به ياد مي سپارند. يکي از عواملي که مي تواند باعث بروز مشکل بين پدران و مادران در دوره بارداري شود، ناآگاهي پدران است. هر چه دانش و آگاهي شما نسبت به شرايط بارداري و وضعيت کودکتان بيشتر باشد، اطمينان و آرامش بيشتري پيدا خواهيد نمود. بنابراين سعي کنيد بفهميد که در هر مرحله از بارداري چه اتفاقاتي رخ مي دهد. در خصوص آزمايش هاي پزشکي مورد نياز اين دوران و علت انجام آنها اطلاعاتي کسب کنيد. در اين زمينه مطالعه کنيد و اگر سؤالاتي داريد، آنها را از متخصصين مربوطه بپرسيد. حتما يافته هاي خود را با همسرتان مطرح کنيد و مطمئن شويد که هر دو اطلاع کافي از اين امور حاصل نموده ايد.

شرکت در جلسات مراقبت هاي دوران بارداري

دلائل فراواني براي ضرورت همراهي با همسرتان در جلسات مراقبت هاي دوران بارداري وجود دارند. برخي از آن دلائل عبارتند از:
- همراهي با او در محيط ناآشناي مراکز پزشکي
- تأکيد بر اين نکته که بارداري، مسأله مشترک يک زوج است
- مشاهده کودکتان از طريق سونوگرافي
- مطرح نمودن سؤالات و نگراني ها در زمينه بارداري، با متخصصين مراقبت هاي بهداشتي
- آگاهي يافتن از علت انجام آزمايش هاي پزشکي اين دوران
- افزايش دانش و نتيجتا مشارکت در امور مربوط به بارداري
همراهي با همسر در جلسات مراقبت هاي بارداري، مشکلاتي را نيز براي پدران در بر دارد که البته بايد در رفع آنها کوشيد. برخي از مشکلات مزبور بدين قرارند:
- برگزاري جلسات مراقبت هاي بارداري در ساعات کاري
- نياز به استفاده از مرخصي هاي سالانه جهت حضور در اين جلسات

کلاس هاي آموزشي دوران بارداري

لازم است که شما همسرتان را در کلاس هاي آموزشي دوران بارداري نيز همراهي کنيد. در اين کلاس ها، شما از تمامي جنبه هاي بارداري و وضع حمل اطلاع حاصل مي کنيد و فرصتي به دست مي آوريد تا در خصوص نگراني هايتان با متخصصين مربوطه گفتگو کنيد. البته بيشتر مردان با حضور در اين کلاس ها و بحث هايي که در آن مطرح مي شوند مشکل دارند، اما آگاهي از مسائل بارداري و وضع حمل نيز اجتناب ناپذير است. در اين کلاس ها شما مي آموزيد که چه کمک هايي در اين دوران از دستتان برمي آيد. از ديگر مزاياي شرکت در اين کلاس ها مي توان به آشنايي با ساير زوج هايي که شرايطي مشابه شما را دارند اشاره نمود. بسياري از دوستي هاي ديرپا، از حضور در کنار يکديگر در شرايط دشوار آغاز مي گردد.
منبع:برگرفته از مجله دنياي سلامت شماره 27
/س